Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hande Tatoğlu
Danışman: Emine Zeynep Suda
Özet:
Bu tez, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş sürecinde, bir dizi değişimin yaşandığı İstanbul’un hafıza katmanlarını oluşturan başlıca tarihsel gerçeklikleri, mitleri, siyasi aktörlerin veya sıradan insanların hatıralarını belli bağlamsal temalarla ilişkilendirerek analiz etmektedir. Bu bağlamsal temalar; modernleşme süreçleri, kent kültürü ve pratiklerinin değişimi ile toplumsal hafızadaki kırılmalar ve sürekliliklerdir.
Tezin birinci bölümünde hafıza kavramı ve işaret ettiği olgular ile hafıza çalışmalarının tarihsel ve kuramsal gelişimine dair metodolojik bir çerçeve çizilerek; “hafıza mekânı” kavramı ile hatıralar ve otobiyografik öğeler içeren anlatılar başta olmak üzere çeşitli edebi ve kültürel metinlerden tarihsel malzeme olarak nasıl yararlanılabileceği üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki hâkim İstanbul imgesi ve İstanbul’un temel değişim temaları ortaya konmuştur. Tezin üçüncü ve son bölümünde ise ulus hafızası oluşturmaya yönelik pratiklerin deneyimlendiği Cumhuriyet dönemi İstanbul’una atfedilen anlamlar, anlatılar ve temsiller üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, doğrudan İstanbul’u konu edinen hatıralar, mektuplar, seyahatnameler ve edebi anlatılar referans gösterilerek; İstanbul’a atfedilen anlamların ve bu çerçevede üretilen İstanbul nostaljisinin, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde başlayıp Cumhuriyet döneminde çeşitlenerek devam ettiği ve iktidar ilişkilerini meşrulaştırmaya yönelik bir biçimde, İstanbul tarihinin katmanlarını tek tipleştirdiği ileri sürülmektedir.