CARL SCHMITT VE ANTONIO GRAMSCI’DE SİYASAL OLAN, EGEMENLİK VE HEGEMONYA: TARİHSELCİ PERSPEKTİFTEN BİR KARŞILAŞTIRMA


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kamil Baran Başıbüyük

Danışman: Mustafa Görkem Doğan

Özet:

20. yüzyılın başlarından itibaren ekonomik ve siyasal değişimler, yaşanan savaşlar devletin bir bütün olarak çeşitli krizlere girmesine neden olmuştur. Bu krizler, içinde bulunulan koşullara ve tarihsel amaçlara göre çözülmeye çalışmıştır. Bu noktada iki tür kriz çözüm yolu ön plana çıkmaktadır. Ya devleti içinde bulunduğu durumdan kurtararak eski gücüne kavuşturma amacıyla hareket eden muhafazakar, otoriter çözüm ya da devletin ve temsil ettiği değerlerin tümünü ortadan kaldırarak yeni bir düzen kurmayı amaçlayan devrimci çözüm. Schmitt’in ve Gramsci’nin çalışmalarıyla amaçladığı temel mesele de bununla ilgilidir. İki düşünür de kriz koşullarında siyasal liderliğin nasıl sağlanacağı sorusuyla ilgilenmiştir. Bu sorunun cevaplanabilmesi için geliştirmiş oldukları çeşitli kavramlarla hem geriye dönük çözümlemeler yaparak hem de ileriye yönelik olarak bir yol gösterici konuma gelmişlerdir. İki düşünür de beslendikleri tarihsel kaynaklar bakımından siyasal liderliğin nasıl sağlanacağı ile ilgili olarak benzerlikler taşımaktadır. Onları ayıran temel çizgi ise liderliğin kurulması aşamasında halkla kurulan ilişki olmuştur. Schmitt, halkın devlet için var edilmesi gerektiğini düşünerek bir egemen devlet geliştirmeyi amaçlamıştır. Gramsci ise halkın devleti var etmesi gerektiğini düşünerek, halka göre bir devlet teorisi geliştirmeyi amaçlamıştır. Schmitt, devletin halkını inşa etmesi gerektiğini savunurken; Gramsci ise halkın devleti inşa etmesi gerektiğini savunmaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, Gramsci ve Schmitt’in devleti ele alma ve onu inşa etme konusundaki fikirlerinin benzerlikleri ve farklılıkları üzerinde durarak, iki düşünürü tarihsel referanslarıyla karşılaştırmayı amaçlamaktadır.