KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ'NİN "MİFTÂHU'L-MİFTÂH" ADLI ESERİNİN MEÂNÎ BÖLÜMÜNÜN TAHKİK VE TAHLİLİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET MEYDAN

Danışman: Musa Alak

Özet:

Kur'ân-ı Kerim'i tam anlayabilmek için bir yandan lügat, sarf, nahiv gibi ilimler ortaya çıkmış; diğer yandan ondaki edebi sanatları ve ifâde tarzlarını daha iyi kavramak için de çok erken bir tarihten itibaren me'ânî, beyân ve bedî' ilimlerini kapsayan belâgat konuları ele alınmıştır. Belâgat konuları, ilk dönemlerde nahiv, tefsir, kelam vb. ilimler içerisinde işlendiği halde, daha sonra müstakil bir ilim haline gelmiştir. Bu alanda ilk yazılan eserler arasında Abdülkāhir el-Cürcânî'ye ait Delâilü'l- i'câz ve Esrâru'l-belâğa yer almaktadır. Bunlardan sonra belagat alanında en önemli kabul edilen eser, Sekkâkî'ye ait Miftâhu'l-'ulûm'dur. Miftâhu'l-'ulûm'un en muteber şerhleri; Kutbüddîn-i Şîrâzî'nin Miftâhu'l-Miftâh'ı, Teftâzânî'nin Şerhu'l-Miftâh'ı ve Seyyid Şerîf el-Cürcânî'nin el-Misbâh fî şerhi'l-Miftâh'ıdır. Tezimizin konusu olan Miftâhu'l-Miftâh, Miftâhu'l-'ulûm'un ilk şerhlerinden biri ve memzûc olması itibarıyla ilim çevrelerinde ön plana çıkmıştır. Tezimiz, henüz kütüphanelerimizde yazma halinde olan bu eseri çeşitli yönlerden incelemeyi ve -baştan müsnedün ileyh bahsinin sonuna kadar- tahkik kurallarına uygun bir metnini ilim dünyasının istifadesine sunmayı amaçlamaktadır.