PROTESTO DÖNGÜLERİNİN YAYILMA ETKİSİ:YETMİŞLER TÜRKİYE'SİNDEPOL-DER DENEYİMİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FEYZA SENA ÇAKIR

Danışman: Mustafa Görkem Doğan

Özet:

Bu çalışmada 1970’li yıllarda ortaya çıkan bir kolluk örgütlenmesi olan Polis Derneği (POL-DER) ve bu örgütlenmenin makro siyasetle ilişkisi incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı devlet ile zor arasındaki ilişkiyi açıklamak, bu ilişkinin tezahürlerini incelemek ve bir kolluk gücü olan polisin kamusal alandaki ikircikli rolünü açıklayarak Pol-Der deneyimini açıklayabilmektir.

Kamusal alanda zuhur eden toplumsal kalkışmalarla polislik faaliyeti arasındaki ilişki genellikle çatışmalı olmuş, yurttaşlardan oluşan polis teşkilatı mensupları maddi koşulları gereği bu çatışmalı ilişkide devlet ve sınıf çıkarlarını koruyan tarafta yer almıştır. Temel soru devlet şiddeti ve bunun uygulayıcıları arasındaki ilişki nasıl açıklanabileceğidir. Güvenlik, düzen, makbul ve makbul olmayan, kent, talep, emek rejimi gibi olguları devlet ana başlığı altında incelediğimizde karşımıza çıkan polislik faaliyeti çalışmaya devlet teorileri bakımından birçok çözümleme yapma imkanı sağlamıştır.

Çalışmaya konu olay 1970’li yıllar Türkiye’sinde gerçekleştiği için Türkiye polis teşkilatı tarihi Osmanlı’dan başlanarak incelenmiş, burada teşkilatın geçirdiği değişimler, bu değişimlerin makro siyaset ve devlet aklıyla ilişkisi ve faaliyet alanlarındaki dönemsel değişimler ele alınmıştır. Ayrıca yönetim veya rejim değişikliklerine rağmen polislik faaliyeti ve teşkilat içindeki devamlılıkların altı çizilerek dönemsel ihtiyaçlara göre faaliyet alanları genişleyen veya daralan polis faaliyetinin devletin zor ve meşruiyet araçları içindeki sabit yeri işaret edilmiştir.

 Toplumsal politizasyon ve siyasal ortamın bir sonucu olarak ortaya çıkan Pol-Der deneyimi devlet ile toplum arasındaki örtük veyahut açık çatışmalı ilişkide toplum yanında pozisyon alan ve bunu propaganda eden bir örgütlenme örneği olması hasebiyle incelemeye değer görülmüştür. Bu incelemeden hareketle düzeni korumak için kamusal alanda devletin yüzü olarak görevlendirilen polislerin düzen ile çatışmalı bir ilişkiye girdiklerinde ortaya çıkan durumun politik imkanları, bu imkanları ortaya çıkaran dinamikler ve polislerin bugün örgütlenme olanakları gibi sorulara cevap aranmıştır.