Travmatik Beyin Hasarı Tanılı Hastalarda Bilişsel Bozukluklar

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SABİNA ZEYNALLİ

Danışman: Nurcan Orhan

Özet:

ÖZET

Zeynallı, S. (2023). Travmatik Beyin Hasarı Tanılı Hastalarda Bilişsel Bozukluklar. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sinirbilim ABD. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.

Trafik kazaları, spor yaralanmaları ve toplumsal şiddetin fazla olduğu ülkelerdeki önemli sağlık problemlerinden biri olan travmatik beyin hasarı (TBH), doğrudan ya da dolaylı olarak vücut dışından gelen bir kuvvet karşısında azalmış ya da değişken bilişsel durumun görüldüğü ve merkezi sinir sisteminde kısa süreli veya kalıcı nörolojik fonksiyon bozukluğunun oluştuğu bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu çalışmada, 19 hafif, 21 orta şiddetli olarak toplamda 40 TBH tanılı katılımcı değerlendirildi. Yapılan bilişsel durum değerlendirme testleri sonucunda 3 katılımcı çalışma dışı bırakılarak, 18 hafif ve 19 orta şiddetli olmak üzere toplamda 37 TBH hastası çalışmaya dahil edildi. Hafif ve orta TBH tanılı hastalara bilişsel ve mental durum değerlendirmesi için kısa nöropsikolojik tarama testleri ve TBH sonrasında yorgunluk, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), anksiyete ve uyku bozuklukları da değerlendirilerek aralarındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.

Hafif ve orta TBH grupları arasında bilişsel ve davranışsal testlerde istatistiksel olarak anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. TBH tanılı hastalarda hafif ve orta şidddet ayrımı yapılmaksızın bilişsel ve davranışsal testler arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda uyku ile OKB (r=0,401, p=0,014), anksiyete (r=0,593, p=0,000) ve depresyon (r=0,457, p=0,004) arasında istatistiksel açıdan anlamlı orta düzey pozitif korealsyon saptanmıştır. Yorgunluk ise anksiyete (r=0,343, p=0,038) ile istatistiksel açıdan anlamlı zayıf düzey pozitif korelasyon göstermiştir. OKB ile anksiyete (r=0,436, p=0,007) ve depresyon (r=0,563, p=0,000) arasında istatistiksel açıdan anlamlı orta düzey pozitif korelasyon görülürken, anksiyete ve depresyon (r=0,355, p=0,031) arasında da istatistiksel açıdan anlamlı zayıf düzey pozitif korealsyon saptanmıştır.

Bu çalışmadan elde edilen bulgular TBH sonrası semptomların anksiyete ve depresyon ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Travmatik beyin hasarı, yorgunluk, uykusuzluk, depresyon, anksiyete