Benzotiyazolin Artığı Taşıyan Spiroindolinonlar; Sentez, Yapı Tayini ve Biyolojik Etki Araştırmaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nida Karabağ

Danışman: Nilgün Lütfiye Karalı

Özet:

Hücrelerde metabolik reaksiyonlar sonucunda serbest radikaller ve reaktif oksijen bileşikleri (ROT)’nin üretiminin artması çok çeşitli DNA hasarlarına neden olabilmektedir. Bu hasar ile ilişkili patojenik sonuçlardan en önemlisinin karsinogenezis olduğu, DNA’da oluşan mutasyonun Alzheimer, demans, parkinson vb. nörodejeneratif hastalıklar, ayrıca diyabet, inflamasyon, kardiyovasküler ve otoimmün hastalıklarla da ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Serbest radikallerin bu hastalıklardaki rolünün keşfi yeni tedavi yaklaşımlarına rehberlik etmektedir. Bu çalışmada, 1H-indol-2,3-dionların (1a-h) 2-amino-4-(triflometil)benzentiyol (2) ile etanollü ortamda etkileştirilmesiyle 5-(triflorometil)-3H-spiro[1,3-benzotiyazol-2,3’-indol]-2’(1’H)-on bileşikleri (3a-h) sentezlenmiştir. Sentezlenen yeni 3a-h bileşiklerinin yapıları elementel analiz, spektral (IR, 1H NMR, 13C NMR-APT, HMBC-2D ve LCMS-APCI) veriler ile doğrulanmıştır. 3a-h bileşiklerinin süperoksid ve DPPH radikallerini giderici etkileri, troloks ekivalan antioksidan kapasiteleri, Fe3+ ve  Cu2+ iyonlarını redükleyici güçleri ve lipid peroksidasyonunu inhibe edici güçleri  araştırılmıştır. Antioksidan etkileri ön plana çıkan 3a-c ve 3f-h bileşiklerinin sağlıklı insan fibroblast (HFF) hücrelerinde sitotoksisiteleri incelenmiştir. Oksidatif stresin indüklendiği hücrelerde hücre içi ROT oluşumunu en etkili şekilde düşüren iki bileşiğin sırasıyla 3h ve 3g, protein hasarını en etkili şekilde düşüren bileşiğin 3g olduğu saptanmıştır. Hücre kültürü deneyleri bileşik 3g’nin hem hücre içi ROT oluşumunu, hem de ROT’a bağlı protein hasarlarını azaltmada etkin ve nontoksik bir bileşik olduğunu göstermiştir.