Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fevzi Ermiş
Danışman: İsmet Akova
Özet:
Kalkınmanın temel girdisi olan enerji, dün olduğu kadar bugünde vazgeçilmez
bir unsurdur. Sanayi Devrimiyle birlikte enerji talep ve türlerine olan ilgi kırılma
yaşamış; modern yaşamımızı da etkileyen bir sistem ortaya çıkmıştır. Teknolojik
gelişme ile yaşanan üretim imkânı ve nüfus artışı, önlenemez bir enerji talebi ortaya
çıkarmıştır. Devrim sonrası dönemin şartlarına bağlı olarak kömür tüketimi artış
göstermiştir. İki yüzyıl kömür egemenliği sürdükten sonra 19. yy’de petrolün ticari
olarak kullanımı artmıştır. Yaşanan artışta ulaşım araçlarının, sanayi üretiminin ve
teknolojik gelişmenin önemi büyüktür. Fakat kömürün aksine petrol rezervlerinin
dünya üzerinde dengesiz dağılışı; siyasi ve ekonomik krizlerin çıkmasına ve çevresel
kaygıların artmasına neden olmuştur. Bu durum hidrolik güç, doğalgaz ve nükleer
enerjinin 20. yy.’nin ikinci yarısında önemini arttırarak, ülkelerin enerji taleplerinde
paylarının arttırmalarına neden olmuştur. Uzun dönem enerji tüketiminde önemli paya
sahip fosil kaynakların rezervlerinin tükeneceğinden, çevresel etkilerinden, siyasi ve
ekonomik risklere neden olduklarından; devletlerin son dönem yenilenebilir
kaynaklara ilgileri artmaktadır. CO₂ salınımın az, doğada sınırsız olarak bulunmaları,
düşen maliyetler ve istihdam gibi olumlu yönleri rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle,
dalga gibi yenilenebilir kaynaklara ilgiyi her geçen gün arttırmaktadır. Bu kaynaklar
gelişmişlik seviyesi ne olursa olsun tüm ülkelere alternatif oluşturmaktadır.
Sanayi üretimi ve sosyal hayat için vazgeçilmez olan enerji; yatırımları, nüfus
artışı gibi nedenlerle gelişmekte olan ekonomilerde artan oranlarda talep edilmektedir.
Gelişmekte olan bir ülke konumundaki Türkiye ise, artan enerji ihtiyacını yüksek
oranlarda ithal kaynaklarla sağlaması nedeniyle cari açık, fiyat kararsızlığı, tedarik
sorunu gibi çeşitli problemlerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle yapılan yasal
düzenleme ve teşviklerle sahip olduğu yenilenebilir kaynakları devreye alarak ülkenin
sağlıklı gelişimi amaçlanmıştır.
iv
Geçmişten beri insanların sulama, tahıl ürünleri öğütme veya yelkenli
gemilerle ulaşımda kullanılan rüzgâr, günümüz teknolojisi sayesinde elektrik enerjisi
ihtiyacını karşılamada kullanılmaktadır. Yapılan hassas ölçümler, geliştirilen aletler
ve düşen maliyetler neticesinde rüzgâr enerjisi son dönem en çok tercih edilen ve
yaygınlaşan yenilenebilir kaynaklardan biri durumundadır.
Bulunduğu matematik konum, sahip olduğu yer şekilleri ve üç tarafının
denizlerle çevrili olması sayesinde Türkiye önemli oranda rüzgâr enerjisi potansiyeline
sahiptir. Bugün itibariyle 88 GW elektrik enerjisi kurulu gücü bulunan ülkemiz, kara
ve deniz üstü olarak toplam 48 GW rüzgâr enerji kapasitesine sahiptir. Bu miktar sahip
olunan rüzgâr potansiyelinin boyutunun önemini göstermektedir. Özellikle ithal enerji
kaynaklarına yaklaşık %73 oranında bağımlı bir ülke için kullanılması ve geliştirilmesi
gereken bir kaynak konumundadır.
Rüzgâr gücünün Türkiye’deki potansiyeli ile ülkemizin enerji bağımlılığının
birlikte ele alındığı çalışmada, rüzgâr gücünün artarak devam eden enerji tüketiminde
sağlayacağı faydalar ortaya konmaya çalışılacaktır. Sadece Türkiye sınırlaması
olmaksızın, dünya enerji talep ve arz durumun ve gelecek tahminlerinin incelendiği
çalışma, bugün ve yarın yapılacak tercihlerin önemine değinecektir. Bunun için
Türkiye’nin resmi kurumlarının, konuyla ilgili bağımsız kuruluşların raporları,
istatistikleri, değerlendirmeleri ve araştırmaları analiz edilmiş; konunun uzmanları
tarafından yazılan makale ve incelemeler değerlendirilmiş, uluslararası kuruluşların da
rapor, makale, istatistik ve gelecek tahminleri incelenerek dünya ve Türkiye’nin
önündeki enerji sorununun çözümü açısından rüzgârın sağlayacağı önem ortaya
konmaya çalışılmıştır.
Çalışma altı bölümden oluşmakta olup; birinci bölümde rüzgârın doğası
incelecek, ikinci bölümde rüzgârdan nasıl enerji üretiminin gerçekleştirildiği
açıklanacaktır. Üçüncü bölümde ise; Türkiye ve dünyada fosil ve yenilenebilir enerji
kaynaklarının genel değerlendirilmesi yapılacak dördüncü bölümde; Türkiye elektrik
enerjisi gelişimi açıklanacaktır. Beşinci bölümde ise; rüzgâr enerjisinin Türkiye’deki
varlığının kaynağını ve avantajlarından bahsedilecektir. Son bölüm olarak altıncı
bölümde ise İstanbul ilinde bulunan örnek bir rüzgâr enerji santralinin
v
değerlendirilmesi yapılarak uygulamada rüzgâr potansiyeli ve enerji üretimi
açıklanmaya çalışılacaktır.