Kur’an’ı Tercüme Etmiş Olan Mühtedi Hanımlar

TURKISH ACADEMIC RESEARCH REVIEW, cilt.8, sa.3, ss.1327-1351, 2023 (Hakemli Dergi)

Kadınların Kur’an eksenli çalışmaları Hz. Peygamber döneminden itibaren söz konusudur. Hz. Aişe

ile başlatabileceğimiz tefsir çalışmaları yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren bu alanda çalışma

yapan yeni hanımlarla devam etmiştir. Günümüzde Kur’an’ı tefsir eden hanımların sayısında önemli

bir artış söz konusudur. Kur’an tercümesi yapan hanımlara gelince, ondokuzuncu asrın ortalarında bir

hanımın Kur’an’ı tercüme ettiğine şahit oluyoruz. Yirminci yüzyılın ortalarından itibaren –tefsir yapan

hanımların sayısı gibi- Kur’an’ı tercüme eden hanımların sayısı da artmıştır. Bugün muhtelif ülkelerde

Kur’an’ı tercüme faaliyeti içinde bulunan sayıları dikkat çekecek kadar çok hanım bulunmaktadır.

Çalışmada bu hanımlardan ihtida ederek Müslüman olanlar ve yapmış oldukları tercümeler üzerinde

durulmaktadır. Allah’ın hidayet nasip ettiği bu kadınlar muhtelif milletlere mensupturlar. Aralarında

Rus, Amerikalı, İngiliz, Macar veya başka ülkelerden olanlar vardır. Bunların Kur’an’la tanışmaları

farklı farklı olduğu gibi her birinin ihtida hikayesi de kendine özgüdür. Daha önce yayımlanan bir

çalışmada Müslüman bir ailede doğup İslâmî bir çevre içinde büyüyen hanımların yapmış olduğu

Kur’an tercümeleri işlenmiş idi. Burada ondan farklı olarak daha önce Müslüman değilken sonra

İslam’la şereflenen hanımlar ve onların tercümeleri ele alınmaktadır. Kur’an’ı tercüme ettiği halde

Müslüman olmayan hanımlar da vardır. İhtida etmiş hanımlar ile gayrimüslim hanımların yapmış

oldukları Kur’an tercümelerine tek bir çalışmada yer vermek, makalenin sınırlarını aşacağından

gayrimüslim hanımların Kur’an tercümelerini başka bir çalışmada incelemek düşüncesindeyiz. Burada

yalnızca Kur’an’ı tercüme ettiğini tespit edebildiğimiz mühtedi Müslüman hanımların hayatları ve

tercümeleri hakkında kısa bazı bilgiler verilmekte; tercüme yöntemlerine işaret edilmektedir. Ayrıca

tercümelerinin kaynakları, çevrelerinde ve genel olarak Müslüman kamuoyunda meydana getirdikleri

etkiler; bunlara dair oluşan tepkiler de beyan edilmektedir. Tercümelerinin muhtevası ve yaptıkları

çevirilere dair örnekler üzerinde –makalenin hacmini büyüteceğinden- yoğunlaşılmamaktadır. Bununla

birlikte bazı tercümelerden birkaç örnek verilmektedir. Bu hanımları Kur’an tercüme etmeye

sürükleyen saiklere de değinilmektedir. Kur’an’ı tercüme eden mühtedi hanımların bir kısmı bunu tek

başına yapmışken, bazıları da ortaklaşa yapmışlardır. Çalışmada bu noktaya da dikkat çekilmekte ve

hanımların bu tercümelerdeki payları tespit edilmeye çalışılmaktadır. Mühtedi hanımlardan bazıları

Kur’an’ın tamamını çevirirken bir kısmı da Kur’an’ın bazı cüzlerini, bazı surelerini, hatta seçilmiş bazı

ayetlerini tercüme etmeyi tercih etmişlerdir. Burada sadece Kur’an’ın tamamını tercüme etmiş olanlar

üzerinde durulmaktadır. Çalışmada sıralama, tercümelerin yapıldığı tarihe göre kronolojik olarak

verilmektedir.