Akademik Veri Yönetim Sistemi
26.Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Mersin, Türkiye, 19 - 22 Ekim 2022, ss.230-231
2020 yılından itibaren yeniden İstanbul Üniversitesi’nce yürütülmeye başlanan kazılarda, Bizans dönemi araştırmaları da başlatılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında ekibimizin ilk hedefi Perge’de bulunan Bizans yapılarının belgelenmesi olmuştur.
Pamphylia bölgesinin önemli kentlerinden biri olan Perge önemini Bizans döneminde de, özellikle 6-7. yüzyıllarda korumuştur. Eldeki verilerden erken Bizans döneminde aktif olan kentte orta Bizans döneminde de faaliyet olduğu anlaşılmaktadır. Kentte hem aşağı şehirde hem de akropoliste yer alan kiliselerin boyutları ve malzeme kullanımları, kentin erken Bizans dönemindeki refah seviyesini de göstermektedir. Aynı zamanda bu yapıların mimari özellikleri de çeşitlilik içermektedir.
Aşağı şehir olarak adlandırılan alanda son yıllara kadar iki bazilika bilinmekteydi. Bu bilgilere son yıllarda yapılan kazılar sayesinde bir yenisi eklenmiş ve ayrıca bir bazilikanın daha varlığı tespit edilmiştir. Bu kilisede yapılacak çalışmalar önümüzdeki yılların kazı programına alınmıştır. Böylece, aşağı şehirde iki katlı kuzey kilise ve güney kiliseye ek olarak üçüncü bir bazilikanın varlığından da söz edebilebilmektedir. Bu bazilikalardan “Güney Kilise” ekibimizin çalışmalarından önce Antalya Arkeoloji Müzeleri tarafından kazılarak belgelenmiştir. Bazilikaların yanısıra, kuzey-güney doğrultulu caddenin, doğu-batı doğrultulu cadde ile kesiştiği bölgede su kanalı üzerine konumlandırılmış bir de Kapalı Yunan Haçı planlı kilise yeralmaktadır. Bu kilisenin kazı çalışmaları da önceki yıllarda tamamlanmıştır. Aynı bölgede bir de ilk kez belgelenecek olan trikonchos planlı yapı tespit edilmiştir. Ayrıca aşağı kentin kuzeybatısında Bizans dönemine atfedilen tetrakonkhos planlı bir yapı bulunmaktadır.
Kentin akropolisinde ise yüzey araştırması ve sondaj çalışmalarında Bizans dönemine ait üç bazilika ve bir şapel kompleksine ait olduğu düşünülen yapılar bulunmaktadır.
Kentte Bizans dönemindeki bu zengin yapım faaliyetinin yanı sıra, bir takım roma dönemi yapılarının da yenilemelerle kullanımının devam ettiği göz önünde bulundurulmaktadır. Bu alanlardan bazıları sarnıç, güney hamam, kuzey gymnasium, macellum veya konutlar gibi önceki sezonlarda çalışılmış alanlardır.Bununla beraber yine erken Bizans yapılarında kullanılmış bezemeli yapı elemanları ile bu öneme tarihlenen küçük buluntular da söz konusudur.
Kentte planlanan Bizans dönemi çalışmaları kapsamında öncelikle aşağı şehirde bulunan yapıların mimari çizim ve rölövelerinin yapılması amaçlanmıştır. Bu aşamayı takiben önümüzdeki sezonda ise Akropolis’te bulunan yapıların belgelenmesi amaçlanmaktadır.
Bildirimizin kapsamında 2021 sezonundan itibaren Perge antik kentindeki Bizans yapılarında yürütülen belgeleme çalışmaları ve bu yapıların mimari özelliklerine değinilmesi amaçlanmaktadır.
Archaeological excavations of Istanbul University in Perge have been carried out again since 2020. Byzantine period studies were also started along with these excavations. Within the scope of these studies, the first goal of our team was to document the Byzantine structures in Perge.
Perge, one of the important cities of the Pamphylia region, preserved its importance in the Byzantine period, especially in the 5th and 6th centuries. From the archaeological data, it is understood that the city, which was active in the early Byzantine period, was also inhabited in the middle Byzantine period. The size and material usage of the churches in both the lower city and the acropolis indicate the prosperity of the city in the early Byzantine period. In addition, the architectural features of these structures show a rich variety.
A new church was discovered in addition to two basilicas in the lower city thanks to the excavations carried out in recent years. The work to be done in this church has been included in the excavation program of the coming years. Thus, in addition to the North church and the South church with a transept and a gallery in the lower city, a third basilica was detected. One of the two basilicas, the "South Church" was excavated and documented by the Antalya Archeological Museums before the work of our team. In addition to the basilicas, there is a church with a “cross in square” plan located on the water canal at the intersection of the north-south street with the east-west oriented street. Excavations of this church were also completed in previous years. In the same area, a triconch building, which will be documented architecturally, was identified. In addition, there is another Byzantine structure, a tetraconchos with undetermined function located in the northwest of the lower city.
In the acropolis of the city, three basilicas and a rock chapel complex dated to the Byzantine period were detected during the survey and sounding studies.
In addition to this rich construction activity in Perge during the Byzantine period, it is taken into account that some Roman period buildings continued to be used with renovations.
Some of these areas are worked in previous seasons such as the cistern, south bath, north gymnasium, macellum or residences. However, there are also decorated building elements used in early Byzantine buildings and small finds dating to this period.
Within the scope of the Byzantine period studies in the city, it was primarily aimed to make architectural drawings and surveys of the buildings in the lower city. Following this stage, it is aimed to document the structures in the acropolis in the next season.
In our paper, we aim to present the documentation studies carried out in the Byzantine buildings and the architectural features of these structures in the ancient city of Perge since the 2021 season.