Akademik Veri Yönetim Sistemi
23. Uluslararası Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, Antalya, Türkiye, 13 Mart - 16 Nisan 2023, ss.719
Giriş ve Amaç
Pneumocystis jiroveci pnömonisi (PCP), bağışıklığı baskılanmış hastalarda ciddi bir mortalite nedenidir. Dört haftadan
uzun süreli >=20 mg/gün prednizolon eşdeğeri kortikosteroid verilmesi planlanan hastalara PCP’yi önlemek adına
profilaktik olarak kotrimoksazol (SXT) başlanması önerilir. Bu çalışmamızda kortikosteroid tedavisi başlayan veya
kortikosteroid alan hastaları takip eden hekimlerin PCP kemoprofilaksisi konusunda farkındalıklarının araştırılması
amaçlandı.
Yöntem
Çalışmamıza 18 Ocak 2023’te hastanemizde yatan tüm kortikosteroid (KS) kullanan erişkin hastalar dahil edildi.
Yaş, cinsiyet, eşlik eden kronik hastalıklar, hastane yatış günü, yattığı servis, kullanılan KS, dozu, süresi ve kullanım
nedeni, profilaktik SXT alıp-almadığı formlarına kaydedildi. KS’in tümü prednizolon eşdeğer doz olarak hesaplandı.
Tüm analizler SPSS programı kullanılarak yapıldı. Bağımsız örneklemlerde t testi kullanıldı. Nitel değişkenler Fisher’in
kesin testiyle analiz edildi.
Bulgular
Hastanemizde yatan 588 hastadan 73’ü KS kullanıyordu. KS alanların 42’si (%57.5) erkek, 31’i (%42.5) kadındı. ve yaş
ortalaması 52.4 idi. Hastaların 44’ü dahili, 24’ü cerrahi servislerde, 5’i ise yoğun bakım ünitesinde takip ediliyordu.
Hastalarda kortikosteroid kullanım nedeni olarak 11’inde romatolojik hastalıklar, 11’inde solunum sistemi hastalığı,
9’unda hematolojik, 9’unda nörolojik, 2’sinde malign hastalıklar, 28’inde diğer nedenler olarak belirlenirken,
3 hastada endikasyon net olarak belirtilmemişti. Ortalama KS kullanım süresi 51.2 gündü. Kortikosteroid alan
73 hastadan 15’i (%20.5) PCP kemoprofilaksisi alması gereken gruptaydı. Malignitesi ve KC hastalığı olanlarda
profilaktik SXT gereksinimi istatistiksel olarak anlamlı yükseklikte saptandı (p<0.01). Profilaksi alması gereken
gruptaki hastalardan 7’sinin profilaksi aldığı, 8’inin ise almadığı görüldü (p<0.01). SXT almayan 8 hastanın 7’si dahili,
1’i cerrahi serviste yatıyordu. Profilaktik SXT gereksinimi olan hastalar KS türü, yaş, yatış günü, KS doz ve süresi
açısından karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı.
Tartışma ve Sonuç
Yaşamı tehdit eden ve mortalitesi yüksek olan PCP’nin önlenmesinde kemoprofilaksi önemli, basit ve etkili bir
yöntemdir. Çalışmamızda, hastanede yatarken KS alan hastaların yaklaşık %20’sinde PCP kemoprofilaksisi gerektiği,
kemoprofilaksi gereken hastaların yarısından çoğunda kemoprofilaksi başlanmadığı görülmektedir. Hekimlerin bu
konuda farkındalıklarını arttırmalı, KS tedavisi alan hastalar her gün tedavinin kaçıncı gününde olduğu belirlenerek
değerlendirilmeli, tedavi süresi planlanandan uzun olacaksa kemoprofilaksi gereksinimi açısından yeniden
değerlendirilmelidir.