Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. International Baku Scientific Research Congress, Baku, Azerbaycan, 15 - 16 Ekim 2021, ss.602-613
Günümüzde dünyanın önemli tatil alanları arasında yer alan pekçok yerleşme, geçmişte farklı fonksiyonel özelliklere sahipken, konaklama tesisleri ve ikinci evlerin yapımıyla birer sayfiye yerleşmesi haline dönüşmüştür. Sayfiye yerleşmeleri çoğu bilim dalı mensupları gibi coğrafyacıların da inceleme alanları arasında yer almışlardır. Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise coğrafyacılar, kıyı sayfiyelerinin gelişmeleri, arazi kullanışları ve morfolojileri üzerine yaptıkları çalışmalarla çeşitli turizm gelişme modelleri geliştirmişlerdir (Young, 1983 ve Smith, 1991). Bu modellerde yerleşmelerin henüz turizmin hiç yer almadığı küçük bir yerleşme olduğu dönem ilk aşama kabul edilirken, ikinci aşamada “ikinci evler” ortaya çıkmakta, bunu ilk ticari konaklama kolaylıklarının yer aldığı üçüncü aşamaizlemektedir. Dördüncü aşamada ise turizm artık iyice yerleşmekte ve ev sahibi toplumu etkilemeye başlamaktadır (yeni iş olanakları yaratarak, göç olgusuna neden olarak ve konut artışı sağlayarak). Beşinci aşamada ise turizm gittikçe yoğunlaşarak kendi Rekreasyonel İş Alanı’na ve Merkezi İş Alanı’na sahip komple bir sayfiye şehrinin oluşmasıyla sonuçlanmaktadır.
Bu çalışmada Türkiye’nin Kuzey Ege kıyılarının önemli turizm ve rekreasyon merkezlerinden Burhaniye, sayfiye yerleşmeleri ve bunların gelişme modelleri arasındaki çeşitli ilişkiler açısından ele alınmıştır. Burhaniye’nin bir sayfiye yerleşmesine dönüşüm süreci çeşitli coğrafi yöntem ve teknikler (literatür taraması, coğrafi gözlem, mülakat, arazi çalışmaları vb) kullanılarak incelenmiştir.
Burhaniye, sayfiye yerleşmelerinin gelişme modelleri açısından ele alındığında, 5 aşamalı olarak kabul gören gelişme modelinin üç aşamasını geçirmiş olarak görünmektedir. Yani, bu modellerde yer alan “yerleşmelerin henüz turizmin hiç yer almadığı küçük bir yerleşme olduğu” ilk aşamayı çoktan geçmiş; ikinci aşama olan “düşük maliyetli ikinci evler”in ortaya çıkması aşamasını uzun bir dönem boyunca yaşamış ve bu aşamanın ardından “ilk ticari konaklama kolaylıkları”nın ortaya çıkması şeklindeki 3.aşamaya geçmiştir. Günümüzde, Burhaniye 4. aşama olan “turizmin artık iyice yerleştiği ve ev sahibi toplumu etkilemeye başladığı” (yeni iş olanakları açarak, göç olgusuna neden olarak ve konut artışı sağlayarak) aşamaya adım atsa da, henüz tam anlamıyla bu aşama içinde yer almamaktadır.