Emekliliğin Finansman Yönteminde Sinerji Etkisi ve Türkiye Dinamikli Bir Uygulama


ILGAZ Y.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, cilt.53, sa.1, ss.19-42, 2003 (SSCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 53 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2003
  • Dergi Adı: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Social Sciences Citation Index (SSCI), Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.19-42
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

20. yüzyılın ilk yarısında genel uygulama alanı bulan sosyal güvenlik hizmetleri, ekonomideki daralmalar sonucu kamusal özelliğini önemli ölçüde yitirerek, özelleştirilmeye başlanmıştır. Bu anlamda özel emeklilik uygulamaları da giderek artan bir seyir izlemektedir. Özel sektörün emeklilik fonlarını devletten daha verimli değerlendireceği yadsınamaz bir gerçektir. Ancak devletin de belirli ölçüde sistemi desteklemesi ve yasalarla da yönlendirmesi gerekmektedir. Ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde, fon metodu uygulanmak istenmesine karşılık kaynak tahsisi (PAYG = pay as you go) metodu uygulanmaktadır. Bu metoda göre bugün ödenen primler varolan aylıkların maliyetlerinin finansmanında kullanılmaktadır. Bu da uygulanan sistemde sigortacılık ilkelerine uyulmadığını açıkça göstermektedir. Makale şu ana kadar Dünya'da ve ülkemizde henüz uygulama alanına konulmamış bir finansman modeli önermektedir. Model fonların sinerji etkisiyle (l+l=3...5) ve geometrik diziyle artmasını ve gelecek nesillerin (mirasçıların) giderek daha az süre çalışıp daha çok emekli aylığı almalarının sağlanmasını öngörmektedir.

Social security services which has started to practice in general in the first half of 20th century, has significantly lost its public characteristics and has been star-ted to privatized. In this respect, private retirement practices have increased ra-pidly. It is true to say that private sector can use the retirement funds more effici-ently than the government. But, the government should also support the system and coordinate by law. In our social security system, fund method has been used inste-ad of resource allocation (PAYG = pay as you go) method. According to the method premiums paid recently are used to finance existing retirement salaries. This is obvious that the system which has been practiced does not conform with prin-ciples of insurance system. This study proposes a new finance system which has not been practiced in our country and also in the world yet. The model anticipa-tes less works but high salaries to next generations by the effects of synergy (1 + 1=3.. .5) and geometric increase of funds.