Sosyal Bilimler Çevirisi ve Türkiye’de 'Bourdieu’nün Dolaşımı

BOLU ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI AKADEMİK ÇEVİRİBİLİM ÇALIŞMALARI KONGRESİ, Bolu, Türkiye, 29 Eylül - 01 Ekim 2022, ss.77

Yazınsal türlerin çeviriler yoluyla kültürlerarası dolaşımı çeviri sosyolojisi araştırmalarında geniş yer bulmuştur. Pierre

Bourdieu’nün önemle vurguladığı fikirlerin uluslararası dolaşımının sosyokültürel koşulları konusu ise, sosyal bilim

çevirisi için önemli bir disiplinlerarası araştırma alanı açmıştır. Entelektüel alanda sosyal bilimlerin ithalat ve ihracatında

çevirilerin rolü, çeviri sosyolojisini bilim tarihi, sosyolojisi ve felsefesi alanlarıyla buluşturmaktadır. Kavramsal ve

ampirik arka planıyla bilimsel bilgiyle kurulan bağda epistemolojik düşünüm Bourdieucü düşüncenin merkezî temasıdır.

Dünyada Bourdieu’nün alımlanması üzerine yapılan çok sayıda araştırma, özellikle çevirilerin dolaşımından kaynaklı

sorunlara yer vermektedir. Bir düşünsel yaklaşımın alımlanmasının önündeki en büyük engel, metinlerin üretim

bağlamlarını erek bağlama beraberlerinde götürememesidir. İnşa edildiği bağlamdan bu zamansal ve mekânsal

sosyokültürel kopuşla belli bir ulusal entelektüel alana çevirilerle parçalı giriş, temel metinlerin geç çevrilmesi yapıtın

bütüncül okunmasının önünde engeldir. Bu kültürel aktarım sürecine aracılık eden çevirmen, yayınevi, editör ve

akademisyen fail ağları, gerek Bourdieu çevirilerine yazılan önsözler, yazı ve yayınlarla gerekse düzenlenen akademik

etkinliklerle alımlanma bağlamını kurma çabasını temsil etmektedir. Bu çalışmada öncelikle Bourdieucü düşüncenin

dolaşım sorunu ortaya konulacak ve çevirilerin dolaşımına dönük güncel veriler derlenecektir. Ardından Bourdieucü

yönteme başvuran makale ve tezler taranarak çeviriler uzamındaki değişimin akademik üretim pratikleri üzerindeki

izdüşümü sorgulanacaktır. Elde edilen tüm verilerle, çevirilerin dolaşımıyla ilişkisel bir değerlendirmeye gidilecektir.