Akademik Veri Yönetim Sistemi
Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, sa.24, 2024 (Hakemli Dergi)
XX. yüzyılın en etkili sosyal bilimcilerinden Lévi-Strauss, gecikmeli çevirilere ve hakkındaki yazılara rağmen uzun yıllar Türkiye’de görülmemiş, görmezden gelinmiş ya da görülmesi engellenmiş, yapısal antropoloji dört başı mamur bir kuram olarak kullanıma açılmamış, arızi bir teorik yaklaşım olarak nadiren kendisine yer bulmuştur. Bu nadir atıflar ve kullanımlar içerisinde Türkiye’de Lévi-Strauss’un kavramlarını belirli bir problem alanıyla ilişkilendiren ve toplumsal bir olgunun incelenmesinde yapısal antropolojiden faydalanan Şerif Mardin ve Sencer Divitçioğlu istisnai bir konumu temsil ederler. Bu makale, bu iki sosyal bilimcinin Lévi-Strauss’tan hangi konuda, nasıl ve ne şekilde yararlandıklarını göstermeyi amaçlamaktadır. Mardin ve Divitçioğlu’nun yapısal antropolojiyle kurdukları ilişki, söz konusu teorinin açıklama kapasitesine ve Türk sosyal bilimleri açısından henüz keşfedilmemiş potansiyellerine işaret etmekle birlikte bu iki ismin kendi teorik çizgilerinde “görünmez” ya da “anlaşılmaz” kalan yönlerin açığa çıkarılması bakımından da önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Claude Lévi-Strauss, Yapısal antropoloji, Şerif Mardin, Sencer Divitçioğlu, Kök Türkler, Yaptakçılık.
Lévi-Strauss, one of the most influential social scientists of the twentieth century social sciences, has been overlooked, ignored, or prevented from being seen in Turkey for many years, despite late translations and works on him. Structural anthropology has not been put into use as a full-fledged theory and has rarely found its place as an incidental theoretical approach. Among these rare references and utilizations, Şerif Mardin and Sencer Divitçioğlu represent an exceptional position in Turkey in applying Lévi-Strauss’ concepts to a specific problem area and using structural anthropology to study a social phenomenon. This article aims to show how and in what ways these two social scientists were influenced by Lévi-Strauss. The relationship that Mardin and Divitçioğlu established with structural anthropology is significant not only in terms of pointing out the explanatory and systematizing capacity of the theory and its unexplored potential for Turkish social sciences, but it is also critical in terms of revealing the aspects that remain “invisible” or “incomprehensible” in their own theoretical approaches.
Keywords: Claude Lévi-Strauss, Structural anthropology, Şerif Mardin, Sencer Divitçioğlu, Kök Türkler, Bricolage.