Akademik Veri Yönetim Sistemi
HAK-İŞ Uluslarası Emek ve Toplum Dergisi, cilt.9, sa.23, ss.121-131, 2020 (Hakemli Dergi)
İşgücü
piyasasında ücretler çeşitli faktörün etkisi altında şekillenmektedir.
Bu makalenin amacı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2014-2018 dönemi Hane
Halkı İşgücü (HHİ) ham istatistiklerini kullanarak Türkiye’de tam süreli
çalışanların aylık ücretlerinin belirleyicilerini analiz etmektir. Nihai örneklem büyüklüğü
149,991 kişiden oluşmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkeni İHH’ya katılan
denekler tarafından beyan edilen aylık gelirdir. Bağımsız değişkenler ise,
bireysel (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi ve deneyim) ve işgücü
piyasası değişkenlerinden (işyerindeki çalışan sayısı, pozisyon, kayıtlı
çalışma ve haftalık çalışma süresi) oluşmaktadır. Hiyerarşik regresyon analizi
bulgularına göre, bireysel
faktörler aylık
ücretlerdeki değişimi en yüksek oranda
açıklayan değişken grubudur. Cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim süresi ve
deneyim süresi değişkenleri varyasyondaki değişimi %17,4 oranında açıklayabilmektedir. İşgücü
piyasası değişkenleri de (meslek,
işyeri ölçeği, pozisyon
statü, SGK kayıtlılık ve haftalık
çalışma süresi) aylık ücretlerdeki değişime katkısı %9,4 düzeyinde kalmaktadır. Tüm değişkenler
bir arada, ücretlerdeki değişimi %26,7 oranında açıklayabilmektedir. İkinci olarak, korelasyon analizinin sonuçları;
ücretlerin eğitim, meslek, şirket ölçeği ve pozisyon statüsü
değişkenleri ile göreceli olarak güçlü bir ilişkiye sahip olduğunu
göstermektedir. Nihayet, aylık
ücretler açısından cinsiyet farklılığı gözlenmiştir. Özellikle yönetici
örneklemlerinde, kadın çalışanlar erkek meslektaşlarına kıyasla daha %8,8
oranında daha yüksek kazanç elde etmektedirler. Tüm örneklem grubu için bu fark
%4,5 kadınlar lehinedir.