Sendikaların en önemli faaliyetleri arasında yer alan toplu pazarlık, Türkiye’deki uygulamalar ve sendikal faaliyetler dikkate alındığında daha fazla önem arz etmektedir. 6356 Sayılı Yasa ile işkolu düzeyinde örgütlenmeyi esas alan tüm sendikalara toplu pazarlık ehliyeti verilmiş, işkolu düzeyinde %1, işyerinde çalışanların yarıdan fazlasını üye yapan veya işletme düzeyinde en az %40 üyesi olan işçi sendikalarına yetkili olma hakkı tanınmıştır. 6356 sayılı yasada yer alan düzenlemeyle Ekonomik ve Sosyal Konsey’de yer alan konfederasyonlara bağlı sendikalara Çerçeve Sözleşme yapabilme hakkı tanınmış, konfederasyonlara taraf olma hakkı tanınmamıştır. Çerçeve Sözleşme; mesleki eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarına ilişkin düzenlemelerle sınırlı tutulmuş, toplu iş sözleşmesi niteliğinin kazanılması engellenmiştir. Kamu kesimi toplu iş sözleşmelerinde paralellik sağlamak amacıyla “Koordinasyon Kurulu” kurulmasından sonra Türk-Đş, kamu toplu iş sözleşmelerinde daha güçlü bir müzakere yapmak ve sendikalar arasında işbirliğini sağlayarak ortak mücadele etmek için kurul oluşturmuştur. 1989 yılı kamu toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde kurulların imzasıyla Kamu Kesimi Çerçeve Anlaşma Protokollü imzalanmış, hukuki yaptırımı olmayan bu protokoller gönüllü olarak 1989 yılından 2015 yılına kadar her sözleşme döneminde yenilenmiştir. 2015 yılında uygulanan Olağanüstü Hal kapsamında yapılan düzenlemeyle Kamu Toplu Đsş Sölemmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü’nün(KATĐŞÇAP) 20/11/2017 tarih ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. Maddesi uyarınca toplu sözleşme hükmünde kabul edilmesi mevcut uygulamayı değiştirerek, protokolü sendikalar için bağlayıcı bir hale getirilmiştir. 02/01/2018 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme, 01/02/2018 tarih ve 7079 sayılı Kanunun 124. Maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaştırılmıştır. Ancak bu düzenleme toplu pazarlık sistemimizde yasal, anayasal ve uluslararası mevzuat açısından tartışmalara neden olmuştur. Sendikal hakların bölünmezliği ve bütünselliği dikkat alındığında kanuni ehliyete ve kanunun aradığı yetkiye sahip olmayan, toplu iş uyuşmazlığının çözümünde taraf olamayan ve grev kararı alma hakkı bulunmayan konfederasyonlara, KATĐŞCAP imzalama yetkisi verilmesi, bu protokolün toplu iş sözleşmesi hükmünde kabul edilmesi, gönüllü ve serbest toplu pazarlık sistemini olumsuz etkilemiştir. Sendika özgürlüğü kavramını fiilen ortadan kaldıran, bölünmez olarak bilenen hakları bölen KATĐŞCAP; kazanılmış hakları geriye götüren, sendikaların fonksiyonlarını daraltan ve sendika üyelerinin iradelerini ipotek altına alan bir düzenlemedir.
When the practices and activities of Unions in Turkey are considered, the subject of collective bargaining, which is considered amongst the most important activities of unions, comes to attention. With the Law No. 6356, all unions organizations at the sectoral level have been granted the rights for collective bargaining. The workers’ trade union representing at least one percent of the workers engaged in a given branch of activity and more than half of the workers employed in the workplace and forty percent of the workers in the enterprise to be covered by the collective labour agreement shall be authorised to conclude a collective labour agreement covering the workplace or enterprise in question. With the regulation in the Law No. 6356, the unions affiliated to the confederations in the Economic and Social Council have been granted the right to sign a “Framework Agreement” but the right to become a side to the confederations was not given. Framework Agreement; was limited to regulations that regarding the vocational education, occupational health and safety, social responsibility and employment policies, and its qualification as a collective bargaining agreement was prevented. After the establishment of the “Coordination Board” in order to ensure parallelism in public sector collective bargaining agreements, Türk-Đş established a committee to negotiate stronger in public collective bargaining agreements and to joint struggle by ensuring cooperation between unions. In 1989, the “Public Sector Framework Agreement Protocol” was signed with the signature of the boards in the public collective bargaining agreement negotiations. These protocols, which do not have legal sanction, were voluntarily renewed in each contract period from 1989 to 2015. With the regulation made within the scope of the State of Emergency implemented in 2015, the adoption of the Framework Agreement Protocol on Public Collective Bargaining Agreements as a collective agreement pursuant to Article 136 of the Decree-Law dated 20/11/2017 and numbered 696 changed the existing practice and made the protocol binding for trade unions. The regulation, which entered into account on 02/01/2018, was enacted as it was accepted with Article 124 of the Law No. 7079 dated 01/02/2018. However, this regulation has caused controversy in terms of legal, constitutional and international legislation in our collective bargaining system. Considering the indivisibility and integrity of trade union rights, confederations that do not have the legal capacity and authority required by law, cannot be a party to the resolution of collective labor disputes and do not have the right to take a strike decision, have been authorized to sign the Framework Agreement Protocol on Public Collective Bargaining Agreements. The adoption of this protocol as a collective bargaining agreement has adversely affected the voluntary and free collective bargaining system. This regulation, which restricts the concept of freedom of trade unions, divides the rights that are known as in-divisible, restricting the previously acquired vested rights, narrows the functions of the unions and puts the will of the union members under oppression, has created more problems than it solves.
