Demokritos'un Euthumiê Anlayışı


Omay N. M.

Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, cilt.19, sa.19, ss.153-169, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Her ne kadar çağdaş antik etik literatüründe çok fazla üzerinde durulmamış olsa da, Demokritos’un ahlakla ilgili görüşleri, kendisinden sonraki bazı filozofları etkilemiş görünmektedir. Onun ahlak görüşleri bağlamında süregiden temel bir tartışma, ahlak anlayışının atomculuğu ile bağlantılı olup olmadığıdır. Az sayıda akademisyen atomcu sistemiyle uyumlu bir ahlak teorisi ortaya koyduğunu iddia ederken çoğu akademisyen, onun etiği ile atomculuğunun birbiriyle ilişkilendirilemeyeceğini, onun ahlakla ilgili görüşlerinin atomcu sistemiyle tutarlı bir teori olarak görülemeyeceğini düşünür. Konuyla ilgili diğer bir tartışma, onun ahlakla ilgili görüşlerinin kendi içinde sistematik olup olmadığıdır. Bazı akademisyenler onun görüşlerinin bütünlükten yoksun, o döneme ait yaygın ve sıradan deyişlerden oluştuğunu ve bir ahlak teorisi sayılamayacağını ileri sürerken; diğer bazıları da onun ahlak teorisinin felsefi ve sistematik olduğunu ileri sürer. Biz bu çalışmamızda Demokritos’un atomculuğuyla etik görüşleri arasındaki bağlantı konusunda yeterli kanıt olmasa da, onun etik görüşlerinin euthumiê kavramı merkezinde kendi içinde tutarlı bir yapı oluşturduğunu; bunun ondan kalan fragmanlardan çıkartılabileceğini iddia edecek ve göstermeye çalışacağız. İncelememiz sonucunda Demokritos’a göre euthumiênin temel olarak iyi bir insan olmaya ve ruhun hazlarına, ve para ile bedensel hazlar konusunda ölçülü olmaya dayandığını ileri süreceğiz.