Akademik Veri Yönetim Sistemi
BİRTEKSÖZ TAN A. S. (Yürütücü), HACIOĞLU M., OYARDI Ö., YILMAZ F. N.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - Devam Ediyor
Gram negatif bakterilerde ortaya çıkan karbapenem direnci tüm dünyada önemi giderek
artan bir sağlık problemidir. Karbapenem direnci çoğunlukla çoklu ilaca dirençli
mikroorganizmalarda görülür ve tedavi seçenekleri de bu nedenle kısıtlıdır. Son yıllarda
genişlemiş spekturumlu beta laktamazlar ve karbapenemazlar da dâhil çoğu beta laktamaz
üzerine etkili relebaktam ve vaborbaktam piyasaya çıkmıştır. Bu beta laktamaz
inhibitörlerinin karbapenemlerle kombinasyonları tedavi seçenekleri kısıtlı Gram negatif
bakteri enfeksiyonlarının tedavisinde umut vadetmektedir. Ancak yapılan çalışmalar bu iki
beta laktamaz inhibitörünün, metallo-beta laktamaz (MBL) üreten suşlarda tutarlı bir aktivite
göstermediğini belirlemiştir. Bu amaçla çeşitli klinik örneklerden izole edilmiş toplam 107
adet suşun (Pseudomonas aeruginosa (16), Acinetobacter baumannii (37), Klebsiella
pneumoniae (34), Escherichia coli (13) ve Enterobacter sp. (7)) çeşitli antibiyotiklere
duyarlılıkları ve MBL üretimleri araştırılmıştır. MBL negatif 44 adet suşa karşı karbapenembeta laktamaz inhibitörü kombinasyonlarının (imipenem-silastatin-relebaktam ve
meropenem-vaborbaktam) MİK ve MBK değerleri araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre
imipenem-silastatin-relebaktam kombinasyonunun MİK değerleri (µg/ml) P. aeruginosa ve A.
baumannii’e karşı sırasıyla 0.125 - 8 ve 0.25 - < 64, K. pneumoniae’ye karşı 1 - < 64, E.
coli’ye karşı 0.06 - 1, Enterobacter sp.’ye karşı ise 4 - < 64 aralığında bulunmuştur.
Meropenem-vaborbaktam kombinasyonunun MİK değerleri ise sırasıyla P. aeruginosa, A.
baumannii ve K. pneumoniae’ye karşı 0.125 - 8, 0.125 - < 64, 0.25 - < 64 µg/ml aralığında
tespit edilmiştir. E. coli ve Enterobacter sp. suşları meropenem-vaborbaktam
kombinasyonuna daha duyarlı bulunmuşlar ve MİK aralıklarının sırasıyla 0.03 – 1 ve 0.06 –
32 µg/ml olduğu gösterilmiştir. İmipenem-silastatin-relebaktam ve meropenemvaborbaktamın ve kolistin ile kombinasyon şeklinde etkinlikleri checkerboard tekniği
kullanılarak araştırılmış ve bir K. pneumoniae (KP3) suşuna karşı hem kolistin + imipenemsilastatin-relebaktam hem de kolistin + meropenem-vaborbaktam kombinasyonlarının, bir
Enterobacter sp. (EB1) suşuna karşı da kolistin + meropenem-vaborbaktam kombinasyonun
sinerjist etki gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışılan suşların hiçbirinde antagonist etki
görülmemiştir. Zamana bağlı öldürme deneylerinde de KP3 ve EB1 suşlarına karşı Kolistin +
Meropenem-vaborbaktam kombinasyonu 4. ve 6. saatlerde erken sinerjist etki gösterilmiştir.
İmipenem ve meropenemin beta laktamaz inhibitörleri ile kombinasyonları beş farklı cinse
ait, 28 bakterinin biyofilmlerine karşı MTT yöntemi ile de denenmiş ve sonuçlara göre
İmipenem-silastatin+relebaktam kombinasyonu çalışılan tüm bakterilere etkili olmuş ve
canlılık OD’sini kontrole göre azaltmıştır. Meropenem-vaborbaktam kombinasyonu ise
yalnızca meropenemin 16 µg/ml’lik konsantrasyonunda, Enterobacter sp. hariç diğer bakteri
gruplarına etkili olmuştur. Sonuç olarak; karbapenemlerin yeni beta laktamaz inhibitörleri
olan vaborbaktam ve relebaktam ile kombinasyonu tedavide önemli bir seçenek olarak
karşımıza çıkmaktadır. Özellikle kolistin ile kombinasyonlarının ve biyofilmlere karşı
etkinliklerinin araştırılması amaçlandığı çalışmamızın sonuçlarının literatüre önemli katkılar
sunacağı düşünülmektedir.