Akademik Veri Yönetim Sistemi
Demirel N. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2020 - 2020
Marmara Denizinde ticari öneme sahip 17 balık ve omurgasız türünün ilk stok değerlendirmesiCMSY modeli ile gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre mevcut aşırı avcılık seviyeleridevam ederse, yakın gelecekte deniz balıkçılığının ciddi sıkıntılar yaşayacağıöngörülmektedir. İleriye dönük stok durumunun belirlenmesi farklı balıkçılık baskısı değerleriile senaryolar oluşturulmuş ve balıkçılık yönetimi açısından bir perspektif sağlanmasıamaçlanmıştır. Bu senaryoların oluşturulması için kullanılacak model ile balıkçılık baskısının(F) mevcut durumunun; i) % 5 oranında, ii) % 20 oranında, iii) % 40 oranında ve iv) % 50oranında azaltılması halinde, 15 yılda nasıl bir değişim izleyeceğinin ortaya çıkmasıamaçlanmıştır.
Marmara Denizi balıkçılığı, biyokütlelerin azalmasına ve stokların düşmesine neden olan çokyüksek balıkçılık baskısıyla boğuşmakta ve bu nedenle “İyi Çevre Durumu” seviyelerinikarşılayamamaktadır. Bu sonuçlara dayanarak, kalan ticari stokların 15 yıl içinde yeniden inşaedilebilmesi için, balıkçılık baskısının % 60 azaltılması ve Minimum Avlanma Boyudüzenlemelerinin tüm ticari türleri içermesi ve tüm türler için olgunluk boyunun artırılmasıgerektiğini önerilmektedir. L90'a göre yapılacak boy düzenlemeleri, bireylerin % 90’ının üremeolgunluğuna ulaştığı değer olarak, bu denizde stokların toparlanmasına yardımcı olabilecekönemli bir düzenlenme olabilir. Ancak bu iki önlem tek başına yeterli değildir, yavru balıklarıkaraya çıkaranlar için yeterli cezalar ve karaya çıkartma sahalarında kontrol mevcut olmalıdır.Genel olarak, avlanma miktarı % 50'nin üzerinde artış potansiyeline sahiptir ve bu da hemfilolardan tüketiciye, hem de topluma kadar herkes için sayısız sosyo-ekonomik faydayasahiptir.
Burada vurgulanmaya değer en önemli nokta; balıkçılık baskısı önemli ölçüde azaltılırsa,stokların yeniden inşa edilmesine yetecek süre zarfında Marmara Denizi’nin kendiniyenileyebileceğidir. Balıkçılık etkinliğinde yapılacak 5-10 yıl süreli ciddi bir azaltma yani hemfiloda hem de avcılık çabasındaki azaltma stokların toparlanması için çok önemlidir, ancak butip bir düzenlemenin çok katı bir bakış açısı sunduğu düşünülebilir. Hâlbuki dip trolü, ıskarta,ötrofikasyon, kirlilik, istilacı türler, habitat kaybı ve yoğun kentleşme gibi deniz canlılarınıolumsuz etkileyen diğer antropojenik stres faktörleri göz önünde bulundurulduğunda,gelecekteki senaryo tahminlerimizin aşırı iyimser olduğu da unutulmamalıdır.